Door: Hanneke Arts, sr. arbeidsjurist en HR-adviseur & Edwin van de Grift, sr. loonadviseur. Hanneke en Edwin zijn beide werkzaam bij Scab.
Inmiddels voert de Belastingdienst al een aantal maanden controles uit op schijnzelfstandigheid. Daarnaast worden steeds meer ondernemers geconfronteerd met rechtszaken waarin zzp’ers achteraf stellen dat ze eigenlijk in loondienst waren. Niet zonder succes. In net iets meer dan de helft van de recente rechtszaken oordeelden rechters dat de zzp’er in kwestie, feitelijk een werknemer was. Dit heeft grote financiële gevolgen voor ondernemers.
Terugwerkende kracht: uitbetaling van cao-loon tot pensioen
Wanneer een rechter vaststelt dat sprake is van schijnzelfstandigheid, krijgt de betreffende persoon met terugwerkende kracht recht op onder andere vakantiedagen, cao-loon, reiskostenvergoeding en pensioenopbouw. De claims lopen in sommige gevallen op tot meer dan € 50.000,00 per persoon.
Dit is geen theoretisch risico. Een sportclub uit Limburg moest na een uitspraak van de rechter een oud-medewerker € 50.000,00 nabetalen. De zaak droeg zelfs bij aan het faillissement van de club. Ook in andere sectoren, zoals de persoonlijke verzorging en de bouw, claimen voormalige zzp’ers met succes tienduizenden euro’s.
(voormalig) ZZP’ers stappen naar de rechter: claims van (10-)duizenden euro’s
Sinds januari 2025 controleert de Belastingdienst weer actief op schijnzelfstandigheid, maar treedt daarbij nog voorzichtig op. Er worden momenteel geen boetes opgelegd of naheffingen geëist. Hoewel de Belastingdienst voorlopig terughoudend is met handhaving en geen boetes of naheffingen oplegt, betekent dit niet dat werkgevers rustig achterover kunnen leunen. Het risico komt namelijk uit een andere hoek: (voormalige) zzp’ers kunnen zelf naar de rechter stappen en met succes aanzienlijke bedragen claimen.
Werkgevers doen er daarom goed aan alert te blijven op de aard van de arbeidsrelatie – ook zonder directe inmenging van de fiscus.
In een recente uitspraak van de rechtbank Noord-Holland is geoordeeld dat een opdrachtnemer, die formeel als zzp’er werkte, in werkelijkheid onder gezag en organisatie van de opdrachtgever werkte. In deze zaak worden twee werknemers (broers) op staande voet ontslagen. Voorafgaand aan het dienstverband hebben zij voor het bedrijf gewerkt als ZZP’er. De rechter concludeert dat er sprake was van een arbeidsovereenkomst voor de gehele duur van de samenwerking. Het betonbedrijf moest tienduizenden euro’s betalen aan de werknemers.
Jurisprudentie: duidelijke lijnen
Sinds de uitspraak van de Hoge Raad over de bezorgers van Deliveroo, is de juridische lijn iets duidelijker: als een werkrelatie in de praktijk lijkt op een dienstverband, wordt deze ook zo beoordeeld – ongeacht hoe de samenwerking contractueel is vastgelegd. Voor bedrijven betekent dit dat heldere schriftelijke afspraken, naast een actieve monitoring van de feitelijke werksituatie, essentieel zijn om risico’s te vermijden.
Wat kun je doen?
Voor werkgevers in de bouw is het risico op schijnzelfstandigheid reëel, zeker bij langdurige inzet van zzp’ers onder gezag of binnen een vaste werkomgeving. De oplossing? Werk met duidelijke (model-)overeenkomsten. Monitor de feitelijke werkrelatie met de zzp’er regelmatig en nauwkeurig en leg dat per ZZP-er duidelijk vast in een dossier.
Meer weten? Scab helpt!
Heb je hulp of advies nodig bij het voorkomen van schijnzelfstandigheid binnen jouw bedrijf? Neem dan contact op met Hanneke Arts, sr. arbeidsjurist en HR-adviseur. Bel 013 – 583 3897 of mail naar harts@scabadvies.nl. Je kunt ook contact opnemen met Edwin van de Grift, sr. loonadviseur. Bel 013 – 583 3862 of stuur een mailtje naar evdgrift@scabadvies.nl.
Wij helpen je graag verder!