Bedrijfsopvolgingsregeling: verken de mogelijkheden van de DSR en BOR

Door: Hans Gijsbers, senior belastingadviseur & Redouan Ameziane, belastingadviseur bij Scab

De Nederlandse wetgeving voorziet in een aantal fiscale faciliteiten om een bedrijfsopvolging niet te laten verstoren door belastingheffing. Zonder deze regelingen moet over de meerwaarde van de onderneming worden afgerekend. In dit artikel beperken wij ons tot de directeur-grootaandeelhouder (hierna: DGA) die aandelen in zijn eigen BV schenkt. Voor ondernemingen in de inkomstenbelasting en bij vererving zijn er gelijksoortige regelingen die grotendeels overeenkomen.

Bij aandelen in de eigen BV zijn er in dit kader twee soorten regelingen: 

1. de doorschuifregelingen (hierna: DSR) in de inkomstenbelasting (hierna: IB); en
2. de bedrijfopvolgingsregeling (hierna: BOR) in de schenk- en erfbelasting (hierna: S&E-belasting).

Inkomstenbelasting
Het is mogelijk dat een DGA zijn aandelen in een onderneming overdraagt aan zijn kinderen door middel van een schenking. Sinds de oprichting van de onderneming, zijn de aandelen waarschijnlijk in waarde gestegen. Als de DGA de aandelen overdraagt aan zijn kinderen, dan moet over de waardevermeerdering van de aandelen inkomstenbelasting betaald worden. De belasting op het inkomen uit aanmerkelijk belang wordt bepaald aan de hand van de volgende tabel:

Zetten de kinderen de onderneming voort, dan kan de DGA gebruikmaken van de doorschuifregeling. De DGA betaalt dan geen inkomstenbelasting over de overdracht van het ondernemingsvermogen. De belastingclaim wordt in dit geval doorgeschoven naar de kinderen.

Schenkbelasting
Als de DGA zijn aandelen in een onderneming schenkt aan de kinderen, dan moeten de kinderen over de waarde van die aandelen schenkbelasting betalen. Zetten de kinderen de onderneming voort, dan kunnen ze gebruikmaken van de bedrijfsopvolgingsregeling. De kinderen betalen dan minder schenkbelasting. De vrijstelling bedraagt € 1.325.253 per onderneming.

Worden de aandelen verkregen door bijvoorbeeld twee kinderen? Dan heeft ieder van de kinderen recht op de helft van deze vrijstelling. Als de waarde van de onderneming meer bedraagt dan € 1.325.253, dan wordt het meerdere voor 83% vrijgesteld. De vrijstelling kan alleen toegepast worden op het ondernemingsvermogen. De kinderen mogen gedurende een periode van 5 jaar de onderneming niet staken, dan wel overdragen.

Discussiepunten over ondernemingsvermogen
De bedrijfsopvolgingsregeling en de doorschuifregeling gelden alleen voor een materiele onderneming. Als in een onderneming ook sprake is van beleggingsvermogen, gelden de faciliteiten niet over dat deel van het vermogen. Er is regelmatig discussie tussen de Belastingdienst en belastingplichtigen over de vraag of onroerend goed kwalificeert als ondernemingsvermogen of beleggingsvermogen.

De Belastingdienst beoordeelt dit per pand. Een pand in eigen gebruik zal vrijwel altijd worden aangemerkt als ondernemingsvermogen. Ook projectontwikkelingsactiviteiten vormen ondernemingsvermogen, waardoor dit vermogen in aanmerking komt voor de bedrijfsopvolgingsregeling en de doorschuifregeling. Hiervoor zal wel een dossier opgebouwd moeten worden, waar dit nader in wordt uitgewerkt.

Voor de verhuur van onroerend goed ligt het ingewikkelder. Met name over deze activiteiten was veel discussie met de Belastingdienst. Vanaf 1 januari 2024 worden onroerende zaken die voor ten minste 10% aan anderen worden verhuurd, aangemerkt als beleggingsvermogen. Het gaat hierbij om zowel de feitelijk verhuurde onroerende zaken, als die bestemd zijn om te verhuren.

Wetswijzigingen
Bovenstaande faciliteiten staan onder maatschappelijke druk. Het kabinet wil de bedrijfsopvolgingsfaciliteiten niet afschaffen. Wel worden de faciliteiten op een aantal punten waarschijnlijk aangepast. Hieronder zie je een overzicht met de belangrijkste maatregelen en de bijhorende datum waarop deze ingaan.

Ad1    Vrijstelling
In de Successiewet geldt nu een vrijstelling van € 1.325.253 en 83% voor het bedrag daarboven. De vrijstelling wordt per 2025 aangepast naar 100% tot € 1.500.000 en 75% daarboven.

Ad 2    Doelmatigheidsmarge
De bedrijfsopvolgingsregeling en de doorschuifregeling geldt alleen voor ondernemingsvermogen. Als in een onderneming ook sprake is van beleggingsvermogen, gelden de faciliteiten niet over dat deel van het vermogen. Bij een onderneming met ondernemingsvermogen en beleggingsvermogen wordt 5% van het ondernemingsvermogen bij dit vermogen opgeteld. Een deel van het beleggingsvermogen wordt dan dus als ondernemingsvermogen opgeteld. Per 2025 vervalt deze doelmatigheidsmarge en gelden faciliteiten alleen nog maar over reëel ondernemingsvermogen.

Ad 3    Leeftijd
Voor de bedrijfsopvolger wordt per 2025 een minimale leeftijd van 21 jaar ingevoerd. Deze maatregel geldt alleen bij het schenken van aandelen. Bij vererving van aandelen geldt deze eis niet.

Ad 4    36-maandeneis
Bij schenking van aanmerkelijkbelangaandelen kunnen de overdrager en de opvolger alleen een beroep doen op de doorschuifregeling als de opvolger de laatste 36 maanden in de onderneming werkzaam was. Deze voorwaarde komt per 2025 te vervallen. Voor de overdracht van de eenmanszaak blijft deze eis vooralsnog bestaan.

Tip
Zowel de DSR als de BOR zijn mooie faciliteiten om een onderneming over te dragen zonder dat dit al te veel beslag legt op de liquiditeiten. De faciliteiten liggen al jaren onder vuur en nu worden er ook daadwerkelijk maatregelen genomen om de DSR en BOR te versoberen. Mocht een overdracht van de onderneming binnen nu en een aantal jaren aan de orde zijn, neem dan eens contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.

Meer weten? Scab helpt!
Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan contact op met Redouan Ameziane, belastingadviseur bij Scab. Bel 013-583 6734 of stuur een mailtje naar rameziane@scabadvies.nl. We helpen je graag verder.